Burun Kanaması: Nedenleri, İlk Yardım ve Tedavi

Burun kanaması (epistaksis), hayatın herhangi bir döneminde herkesin karşılaşabileceği yaygın bir durumdur. Çoğu zaman burnunuzdaki ince kılcal damarların basit nedenlerle çatlamasından kaynaklanır ve genellikle kısa sürede durur. Kuru hava, soğuk algınlığı veya buruna sert dokunma en sık görülen tetikleyicilerdir.

Yine de bazı kanamalar daha ciddi sağlık sorunlarının işareti olabilir; örneğin pıhtılaşma bozuklukları, burun içi tümörler veya nadir durumlarda kanser. Özellikle yaşlılar, kanamayı beyinle ilgili bir sorunla da ilişkilendirebilir. Modern endoskopik muayeneler ve laboratuvar testleri sayesinde kanamanın kaynağı hızlıca tespit edilir ve en doğru tedavi belirlenir. Böylece hem gereksiz endişe önlenir hem de burun kanaması yaşayan kişiler kendilerini güvende hisseder.

Burun Kanaması Neden Olur?

Burun kanamasının nedenleri kişiden kişiye değişir. En sık görülen sebepler şunlardır:

• Kuru ve sıcak hava: Özellikle kış aylarında ısınan odalarda burun içi kurur ve damarlar kolayca çatlar.
• Burun karıştırma ve sert sümkürme: Burun içi örtü (mukoza) kılcal damarlardan zengin ve hassas bir yapıdır; zedelenebilir.
• Üst solunum yolu enfeksiyonları: Nezle, grip ve sinüzit sırasında burun mukozası daha hassas olur.
• Travma ve burun eğrilikleri: burun eğilikleri havanın türbilansı nedeniyle kuruluğa ve kabuklanmaya sebep olabilir. Kabuk kalkarsa burun kanayabilir.
• Tansiyon yüksekliği
• Kan sulandırıcı ilaçlar
• Burun ameliyatları sonrası: Kanaması olan hastanın mutlaka ameliyatını yapan doktoru ile temasa geçmesi gerekir.
• Pıhtılaşma bozuklukları ve nadiren tümörler: Kanama uzun sürebilir; kendiliğinden durmayabilir.

Ön ve Arka Burun Kanaması

• Ön burun kanamaları genellikle çocuklarda ve gençlerde görülür. Burun ön kısmındaki kılcal damarlardan kaynaklanır ve çoğu zaman hafif seyreder.
• Arka burun kanamaları daha çok ileri yaşlarda ve yüksek tansiyon hastalarında ortaya çıkar. Kan boğaza doğru akar, durdurulması zordur ve mutlaka doktor müdahalesi gerekir.

Çocuklarda Burun Kanaması

Çocuklarda burun kanaması sık görülür ve genellikle önemsizdir. Çoğu zaman burun karıştırma, sert sümkürme veya odanın kuru olması gibi basit nedenlerden kaynaklanır.

• Kanama genellikle burnun ön kısmından olur ve kısa sürede durur.
• Eğer kanamalar sık tekrarlıyorsa, kansızlık belirtileri varsa veya durdurulamıyorsa mutlaka kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır.

Burun Kanamasında İlk Yardım – Ne Yapmalı?

Evde uygulanacak doğru ilk yardım adımlarıyla birçok burun kanaması kontrol altına alınabilir:

1. Kişiyi sakinleştirin.
2. Dik oturtun ve başı hafifçe öne eğin. Baş arkaya atılmamalıdır.
3. Burnun yumuşak kısmını baş ve işaret parmağıyla 5–10 dakika boyunca sıkın.
4. Burun kökü ve yanaklara soğuk uygulayın.
5. Kanı yutmamaya, dışarı atmaya dikkat edin.

Bu yöntem genellikle burun kanamasına ne iyi gelir sorusunun en etkili cevabıdır.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

• Kanama şiddetliyse
• Ağızdan veya iki burundan da geliyorsa
• 15 dakikadan uzun sürüyorsa
• Tekrarlıyorsa
• Baş dönmesi, halsizlik gibi kan kaybı belirtileri varsa
• Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız
• Burun dışında başka bölgelerde de kanama oluyorsa

Burun Kanamasında Hastanede Yapılabilecekler

• Endoskop ile kanama odağının bulunması
• Tampon uygulamaları
• Tansiyonun düşürülmesi
• Küçük damarların yakılması (koterizasyon)
• Gerekirse laboratuvar testleri ve ek tedaviler

Burun Kanamasının Tekrarlamasını Önlemek İçin

• Burnu karıştırmaktan ve sert sümkürmekten kaçının.
• Yaşadığınız ortamı nemlendirin.
• Burun içine düzenli olarak serum fizyolojik veya burun kremleri uygulayın.
• Uzun süreli dekonjestan (açıcı) spreylerden kaçının.
• Ağır egzersizlerden, sıcak banyo/saunadan uzak durun.
• Burun tıkanıklığı varsa, sebebini tedavi ettirin.

Ciddi Burun Kanamaları: Ne Zaman Acil Müdahale Gerekir?

• Nadir de olsa kontrol edilmesi zor ve ciddi burun kanamaları olabilir. Genellikle orta ve ileri yaştaki kişilerde, yüksek tansiyon veya pıhtılaşma sorunları olanlarda ortaya çıkar. Çocuklarda ise kanama-pıhtılaşma bozukluğu olanlar risk altındadır.
• Bu tür kanamalar burun arkasının üst bölgelerinden kaynaklandığı için, burun ön kısmına uygulanan bası genellikle kanamayı durdurmaz. Kan ağız ve boğaza doğru akabilir. Böyle durumlarda mutlaka bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanının müdahalesi gerekir; gerekirse İç Hastalıkları, Hematoloji veya Girişimsel Radyoloji gibi branşlardan destek alınabilir.
• Eğer kanamaya eşlik eden göz kararması, fenalaşma hissi, çarpıntı veya hızlı nabız gibi belirtiler varsa, bu ciddi kan kaybının işaretidir ve acilen hastaneye başvurulmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Burun kanaması neden olur?
Kuru hava, travma, sert sümkürme, enfeksiyon, tansiyon yüksekliği ve kan sulandırıcı ilaçlar en sık nedenlerdir.

Burun kanamasına ne iyi gelir?
Burnun ön kısmını 5–10 dakika sıkmak ve soğuk uygulamak genellikle en etkili yöntemdir.

Burun kanamasında ilk yardım nasıl yapılır?
Dik oturup başı öne eğmek, burnu sıkmak ve kanı yutmamak gerekir.

Gece burun kanaması neden olur?
Odanın kuru olması, tansiyon yüksekliği veya burnun içindeki damarlarda hassasiyet gece kanamalarına yol açabilir.

Çocuklarda burun kanaması tehlikeli mi?
Çoğu zaman basittir, ama sık tekrarlıyorsa veya uzun sürüyorsa doktora gidilmelidir.

Sonuç:

Burun kanaması çoğu zaman basit nedenlere bağlıdır ve evde alınacak önlemlerle durdurulabilir. Ancak uzun süren, tekrarlayan veya şiddetli burun kanamalarında mutlaka kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır.