Kulakta sıvı toplaması dendiğinde bunu “orta kulakta sıvı toplanması” olarak biliriz. Bu durumun tıptaki adı “efüzyonlu otit”tir. Biriken sıvı su gibiyse “seröz”, yoğun kıvamlıysa “mukoid” deriz. Örneğin bir nezle ile yeni başlamışsa “akut”; uzun süredir varsa “kronik” deriz.

Bu sıvının tam olarak nerede toplandığını resim üzerinde açıklayayım. Dış kulak yapıları, kulak kepçesi ve kulak kanalından ibarettir. İç kulak ise kulak salyangozudur. Orta kulak, bu iki bölüm arasında bulunur; kulak zarı ile kulak kemikçiklerinin bulunduğu bölümdür. Orta kulak, ince bir mukoza ile kaplıdır ve östaki kanalı ile geniz boşluğuna açılır. Yutkununca kulaklarımızda oluşan çıtırtı, bu kanaldan orta kulağa hızlıca hava girip çıkmasıyla olur. Bunu hemen deneyebilirsiniz. Bu sağlıklı kulaklarda olan bir sestir.

Bu sistemi anladıktan sonra orta kulakta nasıl sıvı toplandığını da anlayacaksınız. Burun deliklerinizi iyice kapatıp yutkunun; kulaklarınızda bir çıtırtı ile vakum etkisini, hatta tıkanmayı hissedeceksiniz. Burun açıkken tekrar yutkununca kulak açılır. Halihazırda kulağında sıvı olanlar bunları fark etmeyecektir. Kulakta sıvı toplaması için bu sistemin bozulmuş olması lazımdır. O halde hasta olanlar için belirtileri yazalım.

Orta Kulakta Sıvı Toplanması Belirtileri Nelerdir?

Orta kulakta sıvı, kulak zarı ile salyangoz arasında toplanır demiştik. Buradaki sıvı, kulak zarının titreşmesini önler. Çok yoğun olduğunda kemikçiklerin de hareketini kısıtlayabilir. Ses iletimi bozulacağı için, en önde gelen belirti kulak tıkanıklığı ve duyma kaybıdır. Altta yatan hastalığın şiddetine göre tek kulakta da olabilir, ikisinde de. Kulaktaki sıvının baskısı fazla ve kıvamı yoğunsa kulakta dolgunluk ve basınç hissi yaşanır. Sıklıkla uğultu ve bazen çınlama dahi olabilir. Kişi, konuşmasının tıkalı olan kulakta yankılandığını duyar. Yutkunma, esneme sesleri de aynı kulakta duyulur. Bazen kalp atışları da duyulabilir. Ağrı nadirdir; ağrı olursa sıvının iltihaplandığını, hastalığın orta kulak iltihabına ilerlediğini düşünürüz. Orta kulakta sıvı toplanması belirtilerini yazdıktan sonra, hekim olarak bizlerin görebildiği bulguları da burada yazayım.

Kulak zarı yarı transparandır yani arkasını kısmen gösterir. Endoskop veya mikroskopla muayene yaptığımızda sıvıyı görürüz. Sıvı, su gibi akışkansa, kulak zarı hafif donuktur, parlamaz. Sıvının kıvamı yoğunsa yine donuk ama turuncumsu bir renk alır. Orta kulak tam dolu değilse sıvı seviyesini veya hava kabarcığı görürüz. Bazen zarın üzerinde damarlanma artışı olabilir. Kulak zarı, geçmişteki hastalıklara bağlı kireçlenmişse ardındaki durumu bazen göstermez. Bu durumda timpanometre dediğimiz bir testle sıvı olup olmadığını anlarız. Ayrıca diyapazon testi de sıvı toplanan tarafı belirlememize yardım edebilir. Bu değerlendirmeleri, düzelmeyi izlemek için hastanın kontrollerinde de yaparız.

Orta kulakta sıvı toplanması neden olur?

Bunun en sık nedeni burun tıkanıklığıdır. Orta kulakta sıvı toplanması çocuklarda daha sık görülür. Genellikle peş peşe geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonları ve geniz eti büyümesi ile ilişkilidir. Ama kulakta sıvı toplaması her yaşta olabilir. Erişkinlerde, uzun süreli burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı olanlarda kulakta sıvı toplanması meydana gelebilir. Bu iki belirtiye yol açan hastalıkları, detaylıca hazırladığım aynı başlıklı sayfalarda okuyabilirsiniz. Alerjiden burun eğriliğinde, burun eti büyümesinden kronik sinüzite kadar sayısız olasılık vardır. Ancak basit bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren birinde bile kulakta sıvı toplamasıyla karşılaşabiliriz. Bana başvuran erişkin hastaların önemli bir bölümünde bu durum uçak yolculuğu ile ilişkilidir. Burnu tıkalı kişi irtifa değişikliğine uyum sağlayamaz; aynı şekilde dalış sonrası da olabilir.

Daha nadir olarak östaki kanalının kendisinde bir sorun olabilir. Kanalın anatomik bozuklukları dışında, bir iltihaplanma veya ödeme bağlı daralması da sıvı toplanmasına yol açabilir. Son olarak geniz kanseri olan veya radyoterapi görmüş hastalarda da görülebileceğini burada yazmış olalım. Böylelikle orta kulakta sıvı toplanması neden olur sorusuna cevap vermiş oluyoruz.

Kulakta Sıvı Toplanması Tedavisi

Kulakta sıvı toplanmasına ne iyi gelir, kulakta sıvı toplanması bitkisel tedavisi nedir diye soruşturanlar olabilir. Keşke bu hastalığın tek nedeni basit bir nezle olsaydı. Çünkü buna iyi gelen bitki çaylarıyla nezle kendiliğinden düzelirken bazen kulaktaki sıvı da geçebiliyor. Ama altta yatan sebeplere yukarıda değindim. Örneğin çocuklardaki sebep sıklıkla östaki kanalının ağzını kitlesiyle engelleyen geniz eti büyümesi oluyor. Ya da akut sinüzit varsa esas mesele mukozalarda iltihaplanma ve ödem olmasıdır. Buradaki burun tıkanıklığı ve genizdeki iltihaplı salgılar östaki kanalının işleyişini bozuyor. Diğer hastalıkları da okuyabilirsiniz. Veya nadir de olsa bir geniz kanserine bağlı sıvı toplaması olabilir. Bu durumda en doğrusu teşhise göre tedavi yapılmasıdır. Teşhis bilinmeden verilen hedefsiz tavsiyeler fayda etmeyeceği gibi, maalesef mevcut hastalığın tanısını geciktirir.

Orta kulakta sıvı birikmesi çoğu kez teşhise yönelik yapılan ilaç tedavileriyle iyileşir. Akut üst solunum yolu infeksiyonu virüslerle veya bakterilerle olabilir. Örneğin, virüslerle olan infeksiyonlarda antibiyotik vermeyiz. Burun tıkanıklığını ve salgıları azaltan dekonjestan içerikli ilaçlar veririz. Ama bunları kalp veya tansiyon hastalarına veremeyiz. Dolayısıyla vereceğimiz ilaçları da kişinin genel sağlığını öğrendikten sonra seçeriz. Sıvının çözülmesini sağlayan, kıvamını incelten ilaçlar, burun açıcı spreyler ekleriz. Alerji varsa buna yönelik eklemeler yaparız.

Üst solunum yolu infeksiyonu geçmesine rağmen düzelmeyen sıvılarda, tedavi yeniden düzenlenir. Hatta bu aşamada çocuklarda farklı, erişkinlerde farklı davranılabilir. Hasta çocuksa geniz etini küçülten spreyler veririz; hastalanma sıklığını azaltacak tavsiyelerde bulunuruz. Çocuk Hastalıkları Uzmanından bağışıklığın güçlenmesi için destek alabiliriz. Alerjisi varsa bir Alergoloji İmmunoloji Uzmanı da destek verebilir. Çocuk veya erişkin eğer kronik sinüzit hastasıysa, mukozaya yönelik tedaviler yaparız. Bu süreç benim tedavi yaklaşımımda en az 1, en fazla 1,5 aydır.

İlaçlı tedavileri sonlandırmak için orta kulaktaki sıvının geçtiğini görmek gerekir. Aslında orta kulaktaki basıncın düzelip düzelmediğini de belirlemek gerekir. Zira sıvının geçtiği fakat basıncının hala vakumda olduğu durumlarda sıvı toplanması tekrarlayabilir. Orta kulak basıncındaki durumu Şengör KBB’de timpanometre cihazımla ölçebiliyorum. Bu basınç da düzelene kadar hastalarımın takibini sürdürüyorum.

Aynı şekilde, burun tıkanıklığı devam ediyorsa da sıvı toplaması tekrar edebilir. Orta kulaktaki sıvı uzun sürdüğünde kıvamı gittikçe yoğunlaşır; tedavisi zorlaşır. Bu durumda hastanın işitmesi riske girebilir. Uzun süren efüzyonlu otitlerde, sıvının içinde oluşan toksik maddeler kalıcı işitme kayıplarına yol açabilir. Bu olasılık çok düşük olsa da ağır sonuçları olabilir. Özellikle ilaçlarla tedaviye rağmen düzelmeyen sıvı toplamaları genellikle çok yapışkan hale gelmiştir. Bunlarda sıvının boşaltılmasını ve kulak tüpü takılmasını öneriyorum. Tüm bunların sebebi eğer geniz eti ise, sonradan tekrarlama olmaması için beraberinde geniz etini de alıyorum. Erişkin hastalarda burunla ilgili farklı ilaç tedavileri veya bazı operasyonlar gerekli olabiliyor.

Görüldüğü üzere bu durum ve tedavisi çoğu kez, kulakta sıvı toplanmasına ne iyi gelir? Kulakta sıvı toplanması bitkisel tedavisi nedir? şeklindeki arayışlarla çözümlenebilecek şeyler değildir.

Kulağa Tüp Takılması

Kulağa tüp takılması genellikle kulakta sıvı toplanması için yapılır. Ama kulak zarında çökme vs gibi durumlarda zarın bozulmasını önlemek için de yapılabilir. Ayrıca, baş dönmesi olanlarda ve bazı ilaçların doğrudan orta kulağa uygulanması için tüp gerekli olabilir.

Kulakta sıvı toplanması için tüp takılması, benim klinik yaklaşımımda yukarıdaki tedavi aşamaları yapılmasına rağmen düzelmeyen hastalar içindir. Tedavi sürecini 1-1,5 ay süreye tamamlamadan bu ameliyatı yapmıyorum.

Kulağa tüp takma, mikroskobik görüş altında yaptığımız çok hassas bir müdahaledir, çocuklarda narkoz altında yapılır ve ağrılı bir işlem değildir. Erişkinlerde ise çoğu kez narkoz gerektirmeden, yerel uyuşturma sonrası takılabilir. Endişesi olanlarda narkoz kullanılabilir. Steril bir ortam tercih ettiğim için, koşullar uygunsa ameliyathanede yapmayı tercih ederim.

Kulak tüpünü kulak zarının üzerinde 2-3 milimetrelik bir makara gibi düşünebilirsiniz; ortasındaki delikten orta kulağa hava girmesini sağlar. Kulak tüpü, kulak zarında bulunduğu süre boyunca orta kulağı ve kulak zarını vakum etkisinden korur. 3 ay ila 1,5 sene içerisinde kendiliğinden düşer, Alınması için genellikle tekrar narkoz verilmesi gerekmez; ofis koşullarında alınabilir. Burun tıkanıklığı da beraber tedavi edilmişse, kulak tüpünün tekrar takılması gerekliliği azalır.

Kulak tüplerinin çeşitleri vardır. Bazılarının daha uzun süre kalması gerekir. Bu gibi gerekliliklerde hastayı özellikle kulak üzerine yoğunlaşmış bir meslektaşa yönlendirmeyi tercih ederim.

Thermal Welding Yöntemiyle
Bademcik Ameliyatı

Kansız bademcik ameliyatı olarak da bilinen bu tekniği ilk kullanan uzmanlardan birisi olan Dr. Atilla Şengör, bademcik ameliyatı görüntüsü eşliğinde bilgi veriyor. Bademcikler ne zaman alınır? Bademcik ameliyatı (tonsillektomi) için en uygun yöntem hangisidir? Kansız Bademcik Ameliyatı nedir?

Kulakta
Sıvı Toplanması

Orta kulakta sıvı toplanmasının birincil nedeni burun tıkanıklığıdır. Bu durum daha sık olarak çocuklarda görülmekle beraber bazen erişkinlerde de olabilir. Burun tıkanıklığı varken orta kulak boşluğunun havalanması bozulur…

Geniz Eti
Sorunu

Geniz eti ne işe yarar, hangi durumlarda büyür. Her geniz eti büyümesi ameliyat gerektirir mi? Geniz eti ne zaman alınır, kaç yaşında ameliyat yapılır? Geniz eti gerekli durumda alınmazsa ne olur? Hangi hastalıklara yol açabilir, nasıl tedavi edilir?