Boyunda şişme ve yumrulara yol açan en sık neden, bu bölgedeki, komşu organlardaki birtakım enfeksiyonlar ve/veya şişen lenf bezleridir. Yine bazen abseleşmeler, tükürük bezi şişmeleri veya kistik kitleler de olabilir. Aslında hastaların bu tip durumlarda esas korkusu, boyundaki şişmenin bir lenfoma ya da herhangi bir kanser türüne bağlı olup olmadığıdır. Aslında bu durumları teşhis etmek zor değildir. Örneğin kapsamlı bir endoskopik KBB muayenesi sırasında boyun kitlesinin sebebine yönelik önemli bulgular edinilir.

Hastadaki kitlenin ne tipte olduğunu ultrasonografi veya MR (manyetik rezonans görüntüleme) gibi yöntemlerle belirleriz. Akut iltihabi bir duruma bağlı şişmelerin çoğu uygun bir tedavi ile kısa sürede sonlanır. Ancak tedavi ile gerilemeyen boyun şişmelerinde tanısal amaçlı bir biyopsi gerekliliği veya kitlenin çıkartılacağı bir operasyonla teşhis ve tedavi gerekli olabilir. Patalojik ve/veya mikrobiyolojik incelemeler sonucuna göre hastalığın ne olduğu belirlenerek, ilgili branşla beraber hastanın tedavisi ve takibi planlanır.