Kulak tıkanıklığı, tam olarak kulağın bir şey tarafından tıkandığını, kapatıldığını ya da engellendiğini tanımlar. Ve sebep olarak ilk akla gelenler kulak kiri ya da kulağa su kaçmasıdır. Bunlar kulak kanalını ilgilendiren koşullardır. Kişinin yaşadığı esas sıkıntısı tıkalı olan tarafta sesleri rahat işitememesi yani duymasının azalmasıdır. Bununla birlikte önümüze “duyma kaybı” diye bir kavram da çıkıyor. Böylelikle orta kulak ve iç kulak hastalıklarını da kapsayan onlarca olasılık hastalığı hesaba katmak gerekir. Bunların bazıları ciddi durumlar olabilir.

Kulak tıkanıklığı neden olur?

Kulağımız duyma organımızdır. Kulak kepçemiz çevreden gelen ses dalgalarını kulak kanalına (dış kulak yolu) yönlendirir. Sesler kulak kanalının derininde kulak zarına ulaşır. Titreşen kulak zarının hareketi küçük kemikçikler vasıtasıyla iç kulak salyangozuna iletilir. Buraya kadar olan yapılar sesin iletilmesini sağlar. Yani bu bölgelerdeki hastalıklar “iletim tipi işitme kaybı yapar”. Halk arasında ilk akla gelen kulak kiri veya kulağa su kaçmasıdır. Kulak pamuklarının veya başka maddelerin kulağa sokulması ile içeride kaldığı da olur. Bunlar kulak kanalında engel oluşturur; gerçek bir kulak tıkanıklığı yaparlar. Aynı şekilde kulak kanalının enfeksiyonlarında da bu olur. Kulak kanalı şiştiğinde, iltihaplı akıntılarla birlikte tıkanıklığa sebep olabilir. Ayrıca kulak zarının delinmeleri ve enfeksiyonları da tıkanıklık şeklinde algılanır.  Orta kulak basıncının bozulması, sıvı toplanması ve iltihaplanması yine kulak tıkanıklığına sebep olur. Kulak kemikçiklerini tutan hastalıkları unutmamak gerekir. Görüldüğü üzere daha şimdiden tıkanıklığın basit bir sebebe bağlı olmayabileceği anlaşılıyor. Dolayısıyla kulak tıkanıklığı için damla soruşturanlar, kaybettikleri zamanda önemli hastalıkların ilerleyebileceğini bilmelidirler.

Salyangoza gelen ses titreşimleri elektriksel uyarılara dönüştürülür. Bu uyarılar işitme siniri boyunca beyne iletilir. İşitme mekanizmasının bu bölümündeki hastalıklar ise “iç kulak tipi” yani “sensörinöral tipte” işitme kaybı yaparlar. Bunlar da meydana geliş hızına göre kulak tıkanıklığı şeklinde algılanabilir. Örneğin ani işitme kaybı ve labirent fistülü çok önemli, acil kabul ettiğimiz durumlardır.

Kulak tıkanıklığı belirtileri

 Kulak tıkanıklığı başlı başına bir belirtidir. Yukarıda çeşitli hastalıklardan bahsetmiştim. Tıkanıklığa sebep olan hastalıkların genellikle başka belirtileri de olur.

Örneğin kulak kanalının veya orta kulağın iltihaplanmalarında mutlaka ağrı olur; kulak akıntısı da olabilir. Kulak zarı delinmeleri sırasında kulak ağrısı olabilir. Sonrasında sıklıkla uğultu ve çınlama da olur. Kulak tıkanıklığı baş ağrısı yapar mı diye merak edenler vardır. Bu durum genellikle östaki sorunları, orta kulak sıvısı ve kulak iltihabı sırasında görülür. Çünkü bu hastalıklarla çoğu kez nezle/grip veya sinüzit sırasında karşılaşırız. Dolayısıyla kulak tıkanıklığı ve baş ağrısının sebebi aslında bu üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Bunlarda solunum yollarına ait diğer hastalık belirtileri de olur.  Önemli dediğim ve bazen kalıcı işitme kayıplarıyla sonuçlanan labirent fistülünde çoğu kez baş dönmesi olur. Meniere hastalığında da böyledir ama işitme kaybı zaman içinde gelişir. Ancak Ani İşitme Kaybı’nda kulak tıkanıklığından başka hiç bir belirti olmayabilir. En üzücü olan durum da budur. Bu hastalık çoğu kez kulak kiri zannedilerek önemsenmez ve doktora gidilmediğinde teşhisi yapılamaz. Tedavide geç kalınırsa kalıcı sağırlık gelişebilir; iş işten geçmiş olur.

Bunlar en bilinenleridir; başkaları da vardır. Kulak tıkanıklığı olduğunda vakit kaybedilmeden bir KBB Uzmanına gidilmelidir.

Kulak tıkanıklığı nasıl geçer?

“Kulak tıkanıklığına ne iyi gelir” veya “kulak tıkanıklığına iyi gelen damla hangisidir” diye de araştıran olur. Önceki paragraflarda buna yol açan hastalıklardan bahsettim. Anlaşılacağı üzere bunun tek bir tedavisi yok. Aşağıda en sık karşılaşılan sebeplere yönelik yapılan temel tedavileri sıralayacağım:

1. Kulak kiri veya kulağa su kaçması – Kulak temizliği.
2. Kulağa yabancı cisim kaçması – Kulaktan yabancı cisim çıkartılması (pamuk, hububat, böcek, silikon vs).
3. Kulak kanalı enfeksiyonu – Mikroskopik aspirasyon, yerel ilaç uygulaması, damlalar, gereğinde antienflamatuvar ilaçlar ve antibiyotik.
4. Kulak zarı delinmesi – Yama yapılması.
5. Orta kulak basıncının bozulması (östaki disfonksiyonu) – Dekonjestan, antihistaminik haplar ve çeşitli burun spreyleri.
6. Orta kulakta sıvı toplanması (efüzyonlu otit) – Dekonjestan ve mukolitik ilaçlar, antihistaminikler, burun spreyleri. Sebebe yönelik tedavilerle de düzelmezse parasentez veya tüp takılması.
7. Orta kulak iltihabı (akut otitis media) – Yukarıdaki ilaçlara ek olarak, ağrı kesici ve antibiyotik kullanılabilir.
8. Ani işitme kaybı – Sistemik kortizon tedavisi, vasodilatörler, antiviral, vitamin desteği, hiperbarik oksijen tedavisi veya intratimpanik kortizon tedavisi
9. Kulak zarı yırtılması – Timpanoplasti ameliyatı
10. Kulak kemikçiklerinde kopma – Timpanossiküloplasti ameliyatı
11. Labirent fistülü – Fistül tamiri ameliyatı

Görüldüğü üzere çok olasılık var; üstelik burada bazılarını yazdım. Birden fazla durum aynı hastada olabilir; hastalıkların arasında geçişler olabilir. Kulak tıkanıklığı burun tıkanıklığı ile de ilişkili olabilir. Hepsinin tedavisi farklıdır. Tedaviler hastanın yaşına ve sağlık durumuna göre uyarlanır; herkes her ilacı kullanamaz.

Damlalar bu durumların pek azında kullanılır. Kulak kanalında kullanılacak damla bile enfeksiyonun bakteri veya mantar olduğuna göre değişir. Bazen kulak kirinin yumuşatılması için damla verilir. Ben bu durumda gliserinli damla vermiyorum. Bunun yerine birikintileri mikroskobik görüş atında, aspiratörle doğrudan temizliyorum. Bunun sebebini aşağıda yazacağım.

Burada yazdığım teşhislerin tümünü muayene ve bazı testlerle belirleyebiliyorum. 8. maddenin ilaçlı tedavisine kadar olan hastalıkların çoğunu tedavi ediyorum. Ama sonrasındakilerde özellikle “Otoloji” üzerine ileri düzeyde çalışan meslektaşlarım hastaya benden daha faydalı olabilirler.

Umarım kulak tıkanıklığı nasıl geçer, evde çözüm ve kulak tıkanıklığına iyi gelen damla arayanları cevaplamışımdır.

Kulak Temizliği Nasıl Yapılır?

Kulak kiri kulak tıkanıklığının en sık nedenidir. Genellikle kulağa su kaçması sonrası kulak kirinin şişmesiyle fark edilir. Son yıllarda kulaklık kullanımının yaygınlaşmasıyla da tıkaç oluştuğunu sıkça görüyoruz. Buna tıpta buşon veya sıkışmış serumen deriz. Bu durum herkeste görülebilir; yaş veya cins özelliği yoktur. Kulağa endoskopla veya mikroskopla kulağa baktığımızda kanaldaki birikintileri büyüterek görebiliyoruz. Özellikle kulak mikroskopları bize hastanın canını yakmadan, titiz çalışma avantajı sağlar. Aspiratör dediğimiz vakum cihazları ise (havayla) kiri bütünüyle çekmemizi kolaylaştırır. Ben hastama öncesinde kullanması için herhangi bir damla vermiyorum. Çünkü gliserin, kulak kirini eriterek zarın üzerine yayılmasına sebep olabilir. Bu durum çalışmayı sıkıntıya sokabilir. Gliserinli damla ancak hastaya dokununca bile acı veren çok sertleşmiş kirlerde, nadiren gerekli olur. Ayrıca kulak yıkama da yapmıyorum. Zira kulak zarında bir delik varsa, kulak kirinin yıkamayla orta kulağa yayılması hiç iyi olmaz. Şengör KBB’de kulak yıkama yerine, mikroskop altında vakumla kulak temizleme yöntemini kullanırım. Bu sayede çoğu hastanın sıkıntısını muayene ile eş zamanlı olarak ve tek seferde gideririm.