Bademcik sorunları ve bademcik ameliyatı, hastaları ve ailelerini mutsuz eden durumların başında gelir. Bunlara çözüm arayışı sırasında çok sayıda kaynaktan alınan/verilen çelişkili bilgiler kafa karışıklığına yol açabilir. Bademcik ameliyatı şart mı? Alınınca mikroplar göğse iner mi? Ameliyat riskli mi? Yapılmasa olur mu? Hangi teknikle yapılmalı? gibi pek çok soru ve bunların farklı farklı cevapları olabilir. Oysa durum o kadar karışık değildir. Ameliyatsız olarak yapılabilecek bir tedavi veya alınabilecek önlemler varsa, önce bunlar yapılır. Ancak her şeye rağmen hastanın bademcik sorunları devam ediyorsa ve tıbbi endikasyonu (gerekliliği) varsa ameliyat önerilir. Burada KBB Uzmanı, kendi deneyimleri ve bilgisiyle hem bademcik ameliyatının hem de tedavi olmamanın hasta için risk ve faydalarını ayrıntılı bir şekilde zaten anlatmalıdır. Karar vermek bundan sonra hastaya veya ailesine kalır. Doktorun hastası için en doğru tercihi yapıyor olması ve bunun hasta ve yakınları tarafından hissedilmesi, tedavinin gecikmesini önler.
Bademciklerin bedenimizdeki görevi nedir?
Boğazımızın arka yanlarında yerleşmiş, gözenekli yapıdaki bademciklerimizin başlıca görevi, üst solunum yollarından giren mikroplara karşı bedeni savunmaya hazırlamaktır. Ayrıca halk arasında “geniz eti” olarak bilinen “adenoid”ler ve boğazın yanlarından aşağı doğru inen benzer yapılı dokular da aynı görevi yaparlar. Ancak bademcikler iltihaplandığında konumu ve boyutları nedeniyle, yol açtığı belirtiler de diğerlerine göre genellikle daha şiddetli olur.
Bademcik iltihabı neden olur?
Bademcikler damlacık infeksiyonu denen, kişiden kişiye yakın temas ve tükürük yoluyla bulaşan mikroplar nedeniyle şişerler. Bu durumda bademcikler kızarır, bazen üzerlerinde beyaz döküntüler olur. Bademcik iltihaplanmasında ateş, yutkunma güçlüğü ve yutkunurken ağrı gibi belirtiler de eşlik edebilir. Ancak bazen infeksiyon belirtisi olmadığı halde de bademcik büyümesi olabilir. Sağlıklı bir insan soğuk bir şey içtiğinde veya örneğin dondurma yediğinde bademcik sorunuyla karşılaşmazken, kronik bademcik sorunu ya da zayıf bağışıklık sistemi olanlar bademcik iltihaplanmasına daha yatkındırlar. Stres bademciğin şişmesine direkt olarak neden olmasa bile vücudun direncini zayıflattığı için kolay hastalanmaya yol açabilir.
Boğaz sorunu yaşayan her çocuk bademcik ameliyatı olmalı mıdır? Bademcik her zaman geniz eti ile beraber mi alınır?Çocuklardaki her boğaz infeksiyonu bademciklerde olmayabilir. Geniz etinin iltihaplanması veya faranjit gibi diğer üst solunum yolu infeksiyonlarında da boğaz ağrısı olabilir. Burada doğru teşhis konulması çok önemlidir. Özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde vücudun savunmasında önemli rol oynayan bademciklerin zorunlu olmadıkça alınmasını önermeyiz.
Geniz eti çok büyüdüğünde, çocuğun nefes almasını engelleyecek olursa veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen orta kulak sorunlarına yol açtığında ameliyat edilebilir. Eğer geniz eti sorunları yaşayan çocukta bademcik şişmeleri/iltihaplanmaları ve/veya soluk durmaları (apne) varsa, bademciklerle beraber geniz eti alınabilir.
Bademciklerin ne zaman alınması gerekir?
Bademcik ameliyatının başlıca sebepleri:
- Üst üste son iki yılda çocuğun 5-6 kez veya daha fazla bademcik iltihabı geçirmiş olması ya da üç senedir senede üç kez iltihaplanma.
- Bademciklerin çevresinde abse olması yani “peritonsiller abse” oluşması.
- Çocuğun ateşli eklem ve kalp romatizması geçmişinin olması,
- Çocuklarda görülen “uyku apnesi” (uykuda soluksuz kalma nöbetleri) bademcik ameliyatının başlıca nedenlerindendir.
- Bademciklerin büyük olması tek başına bir ameliyat nedeni sayılmamakla birlikte beslenme ve solunuma engel olacak büyüklükte yani ileri bademcik büyümesi varsa ameliyat edilebilir.
- Ayrıca bademciklerde tümör, tüberküloz gibi farklı durumlarda da mutlaka bademcik ameliyatı gerekmektedir.
Eskiden çocuk felci salgınları yaygın olduğu için yaz aylarında bademcik ameliyatı yapılmazdı. Günümüzde çocuk felcinin aşılanma ile neredeyse ortadan kalkmasına rağmen yaz aylarında bademcik ameliyatı daha az tercih edilmektedir. Aileler bademcik ameliyatını genellikle sömestr tatilinde veya okulun kapanmasına yakın dönemlerde yaptırmaktadır.
Bademcik ameliyatı olmak için yaş sınırı nedir?Bademcik ameliyatlarını zorunlu olmadıkça üç yaşın altında uygulamak istemeyiz. Ancak solunumu ileri derecede engelleyen, apne hastalığı gibi daha tehlikeli sonuçları olabilecek koşullarda üç yaşın altına da inilebilir. Bademcik ameliyatları sıklıkla 3 ila 10 yaşlar arasında yapılır. Bununla birlikte sık atak geçiren yirmili yaşlardaki hastalarda da ameliyat söz konusu olabilir. Bademcik ameliyatı 30 yaşın üzerinde nadiren gerekli olmaktadır. Ancak ileri yaşlarda apnesi bademcik büyümesi ile ilişkili olan, çok sık bademcik iltihaplanmaları veya bademcik taşları olan azımsanmayacak hasta vardır. Bunlarda da başka tedavi alternatifi yoksa bademcik ameliyatı yapılabilir.
Bademcik ameliyatları hangi yöntemlerle yapılır?
Klasik bademcik ameliyatı, yani tıbbi adıyla tonsillektomi, çoğunlukla bademciğin disektör denilen bir aletle çevre dokulardan ayrılması yöntemi ile yapılmaktadır. Kaşık benzeri, tırtıklı ve keskin kenarları olan ve dikkatlice kullandığımız bu araçla kapsülü ile beraber bademcik dokusunu çıkartırız. Bademciklerin zengin kan dolaşımı olması nedeniyle bu ameliyat sırasında açılan kılcal damarlardan kanamalar olur. Kanayan bölgelerde damarlar bağlanır veya elektrik akımı ile pıhtılaştırılır. Klasik tonsillektomi titizlikle yapıldığında yara yüzeylerinin daha hızlı iyileşmesi açısından belirli bir fayda sağlayabilir. Bu yöntem oldukça yaygın ve yüzyıllardır kullanılıyor olmakla birlikte ameliyat süresi genellikle kanama kontrol süresi ile doğru orantılıdır. Her KBB Uzmanı bu tekniği bilir ve her hastanede uygulayabilir. Benim sonradan deneyimlerime bağlı olarak tercih ettiğim teknik Thermal Welding Tonsillektomidir.
Thermal Welding yöntemi ile kansız bademcik ameliyatı
Bademcik ameliyatlarını günümüzde ameliyathane koşullarında genel narkoz altında yapıyoruz. Bu ameliyat sırasında neredeyse tamamen kansız çalışabilmeyi sağlayan Thermal Welding Yöntemini yaklaşık 13 yıldır kullanıyorum. Bu teknikle ameliyat ve narkoz süresi kısalırken, anne-babalar ve büyükler için bademcik ameliyatı artık bir kabus olmaktan çıkıyor.
Elektrik akımı yerine ısı enerjisi kullanılan bu yöntemde, ısı akışı sadece, dokuyu maşa gibi tutmaya yarayan ince uçlar arasında sağlanır. Bu uçların eni sadece yarım milimetre civarındadır. Bu nedenle çevre dokularda oluşabilecek ısı etkisi, diğer yöntemlere oranla çok az olmaktadır. Damarların açılmasını önleyerek kanamasız bir ortamda çalışma konforu sağlayan bu yöntemde, ayrıca cerrah ameliyat boyunca tek alet kullanır ve alet değiştirmediği için bu nedenle de ameliyat süresi kısalır.
Thermal Welding yöntemi kanamasız bir ameliyat yapma olanağı sağlamasına karşın, bademcik ameliyatı hangi teknikle yapılırsa yapılsın kanama riski bulunduğu bilinmelidir. Bu nedenle tonsillektomi ameliyatı öncesi pıhtılaşma testleri yapılmalı ve operasyon titizlikle sürdürülmelidir. Uygulanan ameliyatın başarısında teknik araçlardan daha önemlisi elbette cerrahın bunları nasıl kullandığıdır. Bu nedenle aslında bademcik ameliyatında en iyi yöntem, her uzmanın en alışkın ve en hakim olduğu yöntemdir.
Bademcik ameliyatı sonrası genel prensip hastanın o geceyi hastanede geçirmesidir ki, Thermal Welding Tonsillektomi için de bunu geçerli görmekteyiz. Hastanın bademcik ameliyatı sonrası döneminde de 7-10 gün kadar süreyle takip edilmesi ve kanamaya yol açmamak için özellikle beslenme konusunda önerilere uyması gereklidir.
Hocam merhaba son 5 yıldır sürekli bademcik enfeksiyonu geçirmekteyim. Öyle ki bi ara antibiyotik içmekten bıkmış ve psikolojik olarak çökmüş durumdaydm. Son 2 yıldır enfeksiyonum azaldı ama bu sefer de taşlar oluşmaya başladı ve bademciklerim resmen şişmedi eridi yapıştı artık delik delik. Bu taşlar başlangıçta ayda 1-2 kez oluyordu. Son 7-8 aydır her hafta hatta haftada 2-3 kez oluşmaya başladı. Bazen kendisi düşüyor bazen de ben çıkarıyorum. Bulunduğum ilde gitmediğim KBB uzmanı kalmadı. Bazıları aldırma diyor. Bazı hekimlerse sosyal hayatına katkısı olur aldırmalısın diyor. 34 yaşındayım ve ameliyatın riskleri beni çok korkutuyor çünkü daha önce hiç ameliyat olmadım. Bünye olarak da çok hassas ve allerjik bi bünyeye sahibim. Sürekli sakız çiğniyorum ve koku varmış gibi hissediyorum gerçekten bu taş olayı beni çok yordu. Sizce aldırmalı mıyım? 34 yaş kanama riskini daha da tetikler mi? Fikirlerinize çok ihtiyacım var. Şimdiden ilginiz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.
Merhaba; burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı varsa, bunlara yünelik tedavi yapmaya çalışılabilirz. Alışkanlıklar ve beslenmeyi gözden geçirilebiliriz. Bunlara rağmen çözüm olmazsa, ameliyatın riskleri ve alınacak tedbirler anlatılarak karar alınabilir. Kanama riski yaşa göre değişmez ancak kronik tekraralayan infeksiyonlar bademcik dokusunun çevre kas dokusuna olan girintilerini arttırmış olabiliyor. Bu durum kanama olasılığını ve ameliyat sonrası ağrıyı arttırabiliyor.
Sayın hocam merhabalar, yaşım 37. Son 6 yıldır senede ortalama 3 defa bademcik iltihabı oluyorum. Antibiyotik (bazen 10 iğne bazen hap) ile geçiyor Gençken böyle bir sıkıntım yoktu. Ben ameliyat olmalı mıyım? Bu yaştan sonra tonsilit kalbe ve böbreklere vurur mu? Görüştüğüm kimi doktorlar aldırmayı tavsiye etmedi, faranjit atakların artar dedi. Kimisi de aldırabilirsin dedi. Düşüncelerinizi merak ediyorum saygı ve sevgilerimle
Cem bey merhaba; aslında bahsettiğiniz sayılar bizim bademcik ameliyatı için “rölatif endikasyonlar” dediğimiz, gerekli olan operasyon şartlarına uyuyor. Burada şahsi görüşlerden çok tıbbi gerekliliklere göre hareket etmek gerekir. Zaten bu endikasyon, sizin sorduğunuz organ tutumlarının ve diğer komplikasyonların önüne geçmek için konmuştur. Açıkçası, sizin bademcik iltihaplanması yaşadığınız ataklar görülüp doğrulandıktan sonra ameliyat kararı verilebilir.
Hocam merhabalar 24 yaşındayım. Küçüklüğümden beri sürekli bademcik şişmesiyle alakalı sorun yaşıyorum. Bademcik taşı sürekli oluşuyor ve temizliyorum fakat ağız kokusu yapıyor geçmiyor. Dişlerime baktırdım dişlerimde bir problem yok . Ameliyat olmak istiyorum önerir misiniz
Merhaba Ayşen Hanım, burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı gibi belirtiler varsa önce bunları tedavi etmek, hastanın alışkanlıkları ve beslenme tarzını gözden geçirmek gerekli. Bunlar tamamen normalse, son çare olarak, risklerinin de kavranmasını sağladıktan sonra, ameliyat önerilebilir.
Merh.hocam 31 yasindayim yilda 3 yada 4 defa bademciklerim sisior sizce pe.isilin yada dep.silin kullniorum ara ara igne.sizce ameliyat olmalimiyim
Rahmi Bey Merhaba; bademcik şişmelerinizin hepsi bizim akut tonsillit dediğimiz hastalığa bağlıysa, bu durum bademcik ameliyatı için gereklilikler dahilindedir. Eğer ameliyatınıza benim karar vermemi ve girmemi istiyorsanız, bahsettiğiniz şişme atatklarının bir veya ikisini görmem gerekiyor. Buna göre şiştiğini hissettiğiniz zaman randevu alıp gelirsiniz.
Hocam bir sorum olacak size inşallah okursunuz. Dün thermal welding yöntemi ile bademcik ameliyatı oldum 27 yasındayım. Ameliyatın acısı tabi ki olacak n.ov.lgin damla ta.t.m ver.e sprey ve antibiyotik yazdı doktorum dünden bu yana mamayla besleniyorum sorum su doktorum cok zorlandıklarını söyledi çene yapından dolayı agzını açmakta güçlük çektik dedi onun dısında sıkıntı yok dedi fakat büyük dilim bildiginiz şişmiş yanları falanda şiş çene kemiklerime yumruk yemişim sanki inanılmaz ağrı acı var dilim ayrıyeten hissiz gibi normal mi sizce dilimin şişmesi ve bembeyaz dilim
Elif Hanım geçmiş olsun; doktorunuz zaten olağan bir ameliyat olmadığını size ifade etmeye çalışmış. Bu ifadeye göre, ağzı açmak için kullanılan ekartör dile baskı yapmış, bu durum da dilde şişmeye yol açmış olabilir. Ama herhangi bir ameliyatın bu erken döneminde, operasyon bölgesinde ödem ve şişmeler olabilir. Yine de bir endişeniz varsa, bunu mutlaka doktorunuzla paylaşmalı, kendisine danışmalısınız.