Burun Eti Ameliyatı
Burun eti ameliyatı, ilaç ve spreyli tedavilere rağmen düzelmeyen vakalar içindir. Burun eti ameliyatı yorumlarını araştıranlar aşağıdaki bazı ifadeleri göreceklerdir. Tanımlamalar karışık olduğu için burada hemen alt burun etinin tıptaki adının “inferior konka” olduğunu yazayım. Ve orta burun etlerini de unutmayalım; bunlara da “orta konka” diyoruz. Alt burun etleri ve orta burun etlerine yönelik ayrı ayrı uygulamalar vardır. Alt konka, içinde kemiği ile bunu kaplayan, şişebilen/erektil ve süngersi bir dokudan oluşur. Bunu en dışta mukoza örter. Orta konka ise ince bir kemik ve yalnız mukozadan oluşur; şişme özelliği yoktur. Her iki konkanın da damar ve sinirleri bulunur. Konkalar burun içindeki yüzeyi arttırarak, soluk havasının ısısını, nemini ve temizliğini düzenlerler. Hemen burada, bu yapıların önemli görevleri olduğunu ve kesilip atılmaması gerektiğini öğrenmiş oluyorsunuz.
Alt konkaların şişme ve inme döngüleri vardır. Yani herhangi bir zamanda bakıldığında bir taraf şiş, diğer taraf ise sönük görünür. Bunların nasıl çalıştığını https://youtu.be/moS0HTqA6n4?
Bir sonraki tedavi aşaması ilaçlı tedavilerin arttırılması, uzatılması veya burun eti ameliyatı olabilir. Bu aşamada burun etini büyüten hastalıkların da belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekir.
Burun Eti Ameliyatları
Burun eti ameliyatı için çeşitli tanımlamalar vardır, bunlardan bazıları:
- Burun eti alınması (konka rezeksiyonu, parsiyel (kısmi) konka rezeksiyonu)
- Burun eti küçültülmesi (konka redüksiyonu/konka küçültülmesi; diatermi, elektrokoter, koter, radyofrekans veya lazer kullanılabilir)
- Burun eti traşlanması (konka shaving; alt konka ve orta konkada kullanılabilir)
- Konka kırılması (konka lateralizsyonu/fraktürü)
- Turbinoplasti (konka içindeki kemiğinin alınması, traşlama)
- Konka bülloza plastisi (orta konkanın dış levhası uzaklaştırılır; traşlama veya rezeksiyon yapılabilir)
- Septokonkal sineşi (orta burun etinin burun orta hattına kaynaştırılması)
Görüldüğü üzere burun eti ameliyatını tek bir ameliyat olarak düşünmemek gerekir. Hastanelerdeki olanaklar farklı olabilir; hekimin araç ve yöntemlerle olan deneyimi de farklıdır. Şu yöntem diğerine daha üstündür veya o yöntem kötüdür demek doğru değildir. Her hekimin elindeki olanaklara göre tercih ettiği, sonuçlarına hakim olduğu bir yöntem vardır.
Ancak şu husus açıktır: konkalar, işlevleri nedeniyle korunmalıdır. Hem bütünlüğü hem de mukozası, en az müdahale ile ele alınmalıdır. Çünkü burun eti tamamen alınan veya fazla küçültülen hastalarda “boş burun sendromu” denilen bir durum gelişebilir.
Burada yapmadığım uygulamaların detayına girmeyeceğim. Hasta hangi yöntemi tercih ediyorsa onun uygulayıcısına danışmalıdır. Şengör KBB’de gördüğüm hastalarımda 2003 yılından beri tercih ettiğim konka küçültme yöntemi kullanırım. Bunu alt konkalarda Holmium Yag lazer ile yaparım.
Lazerle Burun Eti Ameliyatı
Lazer ile konka küçültmede Erbium, Neodmium veya Diot lazer de kullanılabilir. Bunlar birbirine benzer araçlardır ve hekimin bu lazerler konusunda bilgi sahibi olması gerekir. Farklı lazer tipleri olduğu gibi lazerle konka küçültme çalışması da farklı olabilir.
Eskiden konkanın üzerindeki tüm mukoza vaporize edilirdi (buharlaştırılırdı). Ama bu şekilde tüm mukoza müdahale gördüğünde de konkanın işlevleri bozulmaktadır. Lazer kullanımı rutin asistan eğitiminde olmadığı için meslektaşların büyük bölümü hala böyle uygulandığını sanıyor. Ayrıca lazer cihazları çok pahallı olduğu için her hastanede de bulunmuyor. Bulunan merkezlerde lazer fiberi için ek masraf alınıyor. Bu gibi nedenler konka küçültmede lazer kullanımını her meslektaşın benimsemesini önlüyor. Oysa her aracın bir uygulama tekniği vardır; teknikler gelişmektedir ve uygun şartlar oluşturulabilir.
Burun Eti Ameliyatı (Konka Redüksiyonu/Konka Küçültülmesi)
Şengör KBB’deki hastalarımda lazer kullanımı konusunda 2003 yılından beri elde ettiğim deneyimle çalışıyorum. Konkayı şekillendirerek, hava akımını özellikle orta pasajlara yönlendirecek şekilde vaporizasyon yaparım. Bunu endoskopla çalışarak yaparım. Benim yaptığım ameliyatın adı endoskopik konka redüksiyonudur. Bu müdahale endoskop kullanılmadan yapıldığında, konkanın heryerine ulaşılamayabilir. Lazerle yaptığım sınırlı uygulama sonrasında genellikle tampon kullanmıyorum. İyileşme alanı konka boyunca 1,5-2mm lik bir çizgi şeklinde olduğu için kabuklanma da fazla olmaz. Bu şekilde yapılan burun eti ameliyatı ne kadar sürer diye merak edenlere, yaklaşık 20 dakika diyebilirim. Genel anesteziyi de bu süreye eklersek uyuyup uyanma süresi 1 saati bulur. Ama aynı ameliyatta “burun etini büyüten sebebi” de ameliyat ediyorsak, bu süreler elbette uzar.
“Burun eti ameliyatı kaç yaşında yapılır?” diye soranlar için belirli bir yaş aralığı olmadığını söyleyebilirim. Ama uyguladığım tedaviler sayesinde, 16-17 yaşlarından önce bu ameliyatı gerektiren bir vaka ile karşılaşmadım. Hastalar, endoskopik bulgulara göre seçtiğim ilaçları düzgün şekilde kullandığında, çoğunun iyileştiğini görüyorum. Hastaların bir kısmı “burun eti ameliyatı sonrası burun şekli değişir mi” diye de endişe ederler. Veya aynı şekilde “burun eti ameliyatı olunca burun küçülür mü” diye sorarlar. Bu ameliyat tek başına yapılıyorsa burun şeklinde değişme olmaz. Ama örneğin bir rinoplasti ameliyatı ile birlikte yapılıyorsa zaten burun şeklinin düzeltilmesi amaçlanır. Burada rinoplasti (burun estetiği) ameliyatı yapmadığımı belirtmemde fayda var. Ama bazı vakalarda rinoplasti yapan bir meslektaş ile girdiğim ve bazı burun içi müdahaleler ile burun eti küçültmesi yaptığım olur.
Konka bülloza plastisi ve diğer orta konka müdahaleleri için başka bir sayfa hazırlayacağım. Burada zihinleri yormayalım.
Burun Eti Ameliyatı Öncesi ve Sonrası Nasıldır?
Burada yine kendi yaklaşımımı ve kullanmayı tercih ettiğim lazerle konka küçültme için yazacağım. Sıkça kullanılan radyofrekans ve koter gibi diğer araç ve yöntemlerle de deneyimim elbette var. Ancak merak eden hastaların, detayları halen bunlarla çalışan meslektaşlara danışmaları en doğrusu olur.
Lazerle burun eti ameliyatı öncesinde mutlaka ilaç ve spreyli tedavilerin yapılmış olması gerekir. Ameliyat, bu tedavilerle düzelmeyen hastalar için planlanır. Bu süreçte mevcut hastalık gerilemiş, sebepler ortaya konmuş olur. Bu şekilde doğru zamanda ve hastalığın sebeplerini de kapsayan bir çalışma yapılabilir. Bu amaçla ameliyat planlamasında bazı tetkikler yapılabilir. Örneğin konka büyümesine sebep olabilecek kronik sinüzit hastalığını teşhis etmek için bir tomografi yapılabilir.
Burun eti ameliyatına 1 hafta kala pıhtılaşmayı önleyen ilaçların kullanımı kesilmelidir. Kalp ve damar sağlığı için verilen ilaçlar kesilmeden, hastanın ilgili doktoruna bilgi verilmelidir. Omega 3 vitamini, zencefil ve bitki çayları kullanılmamalıdır. Genel anestezi alınacağı için kan tetkikleri ve kanama pıhtılaşma ile ilgili tüm testler yapılır. Bunlar operasyondan bir gün önce hastaneye gidilerek yaptırılır ve mutlaka Anestezi Uzmanı ile görüşülür. Bu tetkikleri ben de kontrol ederim. Kronik hastalıkları olanlar anestezi görüşmesini en az 1 hafta önce yaptırmalıdırlar.
Ameliyattan 8 saat önce gıda alımı, 6 saat önce de sıvı alımı bırakılır. Hasta ameliyattan en geç 2 saat önce aç ve susuz olarak hastaneye gelir ve yatış işlemleri yapılır. Hastanedeki odasında hemşireler gerekli bilgileri alırlar, onamları imzalatırlar ve hazırlıklarını yaparlar. Operasyondan yarım saat önce hastayı odasında ziyaret eder, varsa sorularını cevaplarım. Refakatçi ve bekleyenlerine de endişe etmemeleri için süreci anlatırım. Ameliyathaneye girmeden hastayı rahatlatmak için bazı ilaçlar verilebilir. Genellikle bundan sonrasını, hasta odasında kendine gelinceye kadar olan süreci hatırlamaz.
Burun eti ameliyatı sonrası hasta, narkozdan uyanma odasına alınır. Yarım saat kadar sonra da odasına alınır. Tek başına burun eti küçültme ameliyatı yapmışsam, 5 saat kadar odada dinlendikten sonra, aynı gün taburcu ederim. Eğer burunda başka ameliyatlar da yapmışsam hastanın geceyi hastanede geçirmesi iyi olur. Burun eti ameliyatı sonrasındaki ilk saatlerde hastanın yatağından kalkmaması gerekir. Üçüncü saatte, yemek yedikten bir süre sonra ayağa kalkabilir. Burunda tampon olmadığı için genellikle nefes alınabilir. Fakat akşama doğru burunda ödem ve salgılar nedeniyle tıkanma olabilir. Burun tıkanıklığı 1-2 gün sıkıntı verebilir; sonrasındaki pansumanlar sırasında açabilirim.
Hastanın burnunu sümkürmemesi, öne eğilmemesi, ağır kaldırmaması ve merdiven çıkmaması önerilir. Gıda kısıtlaması yoktur. Üç ila beş gün süre ile kullanması için antibiyotik, ağrı kesici ve burun spreyi reçete ederim. Ağrı kesici sıklıkla gerekli olmaz. İlk gün çok hafif kanlı sızıntı olabilir; ertesi gün akıntılar şeffaf olmalıdır. Kanama riski nedeniyle ben ve hastam en az 15 gün süreyle şehirden ayrılmamalıyız. Burun ameliyatı sonrası kanama olursa benim müdahale etmem gerekir. Bu süreçte 3. veya 5., 7. ve 14. günlerde hastamı ofiste görür, pansumanlarını yaparım. Kabuklanmalar olursa, bunların temizliği hastayı rahatlatır. Burun eti ameliyatı sonrası yaptığım bu takipler mukozanın tamamen iyileştiğini görene kadar devam eder. Bu süreç sigara içmeyen hastalarda 2-3 haftayı, sigara içenlerde 3-5 haftayı bulabilir.
Burun Eti Ameliyatı Sonrası Tekrarlar mı?
Yukarıda konkaya müdahale “endoskop kullanılmadan yapıldığında konkanın her yerine ulaşılamayabilir” yazmıştım. Ayrıca burun etinin özellikle kuyruk bölümüne bazı araçlar ulaşmayabilir. Konkayı küçülten araçların uzunluğu yetersizse bu bölgeye müdahale yapılamaz. Eğer konkanın kuyruğu burun boşluğunun arkasını hala kapatıyorsa, yapılan ameliyat yetersiz kalmış olur. Bu hastalar burun eti ameliyatı sonrasında hiç fayda görmediklerini söylerler. Yine araçlarla ilgili olarak şunu belirtmek gerekir: bazıları çoklu uygulamalar için tasarlanmıştır. Örneğin radyofrekans cihazları orta ve ileri burun eti büyümelerinde 3 veya 4 seans halinde uygulama için tasarlanmıştır. Seanslar 2 veya 3 aylık aralıklarla uygulanır; konkanın yeteri kadar küçüldüğü gözlendiğinde sonlandırılır. Burun eti büyük olan hastalar, radyofrekansla yapılan tek bir uygulamadan kalıcı bir sonuç almayı beklememelidirler.
Burun eti büyümesine yol açan hastalıklar da vardır. Eğer bu hastalık tedavi edilmezse, burun eti ameliyatı yapılmış olsa da, sonradan tekrar büyüyebilir. Bu hastalar, ameliyat sonrası geçici bir süre iyi olduklarını söylerler. Ancak birkaç ay sonra burunları tekrar tıkanmaya başlar ve tıkanıklık zamanla şiddetlenir.
Bazen sorun burun eti büyümesi de olmayabilir. Burun döngüsü hekimi yanıltmış olabilir. Orta burun pasajının solunum havasının hissedilmesinde en önemli yer olduğunu biliyoruz. Bu bölgenin darlıkları burun eti sorunlarından daha önemlidir. Başka olasılıklar da elbette vardır. Endoskop kullanılmadığında, bulgular doğru yorumlanmadığına teşhisler de doğru yapılamayabilir. Bu durumda burun etine yönelik yapılan ameliyatlar çözüm sağlamayabilir.
Şengör KBB’de bu gibi olasılıkların önüne geçmek için önce endoskopik muayene yaparız. Bundaki bulgulara göre önce ilaçlı/spreyli tedavi ve takipler yaparız. Tüm anatomik oluşumları ve hastalıkları, nedenleri ile beraber ortaya koyarız. Ameliyatlı seçenekleri en sona bırakırız. Ameliyat gereken koşullarda hedefe yönelik ve solunum fizyolojisine göre davranırız. Hastayı ve dokularını koruyan en az müdahale ile sorunları çözmeye ve riskleri düşürmeye çalışırız. Bunun için güncel gelişmeleri takip eder, tıbbi teknolojinin sağladığı, mantıklı bulduğumuz araçları kullanırız. Donanımlı ve uygun koşullarda hastamızın önce güvenliğini sağladıktan sonra müdahale yaparız.
Yine de bazı sistemik hastalıklar, ilaçlar, alışkanlıklar ve hormonal değişiklikler de burun etlerini şişirebilir. Bunları mutlaka operasyon öncesinde ayrıca düşünmek, araştırmak ve gereğinde ilgili branşa yönlendirmek gerekir. Dirençli alerji ve benzeri kaçınılmaz durumlarda ameliyat sonrasında da bu destek alınabilir.